Vervanging F16

De doodstrijd van de F-35?

Dit bericht is gebaseerd op het artikel “The Death Throes of the F-35” geschreven door David Archibald, 4 May 2022 en onze eigen publicaties vanaf 2016.
De hoorzitting in de commissie landsverdediging

De avondlijke hoorzitting over de vervanging van de F-16 van 18 april 2018 is best samen te vatten in één woord: verward. Daarom denk ik dat het misschien best is de problematiek met behulp van een metafoor aan te pakken.
De Nederlandse politieke besluitvorming

Nu de evaluatie van de twee kandidaten-opvolgers F-16 achter de rug is en naar verluidt de F-35 het haalde van de Eurofighter, waarbij de prijs een belangrijke rol speelde, zou het wel eens interessant kunnen zijn om te kijken hoe men in Nederland kwam tot de keuze voor de F-35A.

Defensie Nieuwsbrief Nr 18/16 - 04 juni 2018

Vervanging F-16: een lastenboek op Amerikaanse maat geschreven (3)

Perfide spelletjes moeten de echte problemen van het dossier F-16 verhullen

Waarde lezers,

Het debat over de verlenging van de levensduur van de F-16 heeft lang genoeg geduurd. Vooral in de Kamer van ‘Partijvertegenwoordigers’ werd met scherp geschoten en elke kleine mogelijkheid om de waarheid geweld aan te doen werd uitvergroot om over het grote probleem niet te moeten spreken. Twee knullige gemanipuleerde (?) mails werden aangegrepen om alle andere bewijsstukken eveneens in de prullenmand te gooien. Een koehandel, zo lijken de orders van de eensgezinde partijhoofdkwartieren van de meerderheid!

De defensieminister en zijn partijpolitieke én militaire entourage kozen met gratuite beschuldigingen aan ons adres voor de vlucht vooruit. Dat sommige journalisten hieraan al te gemakkelijk meewerkten en de perfide spelletjes niet doorzagen, maakt het alleen maar erger.

Ons antwoord is eenvoudig:

Het enige motief voor het Dwarsliggers initiatief is BURGERZIN

Een begrip dat helaas al te zeldzaam is en veel politieke mandatarissen zelfs niet meer voor mogelijk houden.
Maar het grote drama is dat deze heisa duidelijk maakt dat burgerzin ook in de Krijgsmacht van geen tel meer is.
Dat is gevaarlijk en naast alle werkelijke problemen met dit dossier, voor ons al een voldoende reden om het hele dossier te stoppen.

De puntenverdeling, toch de essentie van de selectieprocedure, werd nooit publiek bekend gemaakt

Het echte probleem is dat heel dat debat voorbijging aan dé vraag of het lastenboek wel degelijk elke kandidaat gelijke kansen wilde geven. In een vorig deel met dezelfde titeltoonden we aan dat de auteurs de vliegnormen en dus ook de veiligheidsnormen van onze piloten verlaagden om toch maar de kandidaat van hun voorkeur niet te benadelen. Dat is heel wat anders dan correcte eisen stellen die niet door alle kandidaten kunnen worden gehaald. Daarom roepen wij alle volksvertegenwoordigers op om volgende vragen aan de minister voor te leggen.

“Kan u bevestigen dat de Annex A Information Request Table, Appendix 2 Performance data (blz. 9) waar deze capaciteit beperkt werd tot 4 of 5 g, geschreven werd door het team dat de RfGP opstelde?

Zo ze dit niet zelf schreven maar deze normen werden overgenomen van een ander document, dan zouden we willen weten wie de uitgever was van het oorspronkelijke document en met welk doel dit document werd opgesteld?

Tevens denken we dat het van belang kan zijn om in dit geval ook te weten via welke kanalen de auteurs van het RfGP in het bezit ervan kwamen?”

Wat NIET gepubliceerd werd

Maar ook die aanwijzingen zijn nog geen sluitende bewijzen voor een manipulatie. De énige mogelijkheid om dit cruciaal document te kunnen beoordelen op zijn correctheid is de puntenverdeling. Die is geheim, maar nu de evaluatie afgerond werd, is er geen enkel obstakel om ze niet te laten onderzoeken.

Daarvoor zijn onafhankelijke specialisten noodzakelijk, want het dossier is te complex voor niet-specialisten (zoals politici). De controle moet ten minste het volledige militaire deel omvatten waarvoor 57 % van de punten werd toegekend. We roepen de verzamelde volksvertegenwoordigers op om samen een team van onafhankelijke specialisten (en dus geen militairen in actieve dienst van defensie of raadgevers van politieke partijen) aan te duiden om deze puntenverdeling te evalueren.

Enkele voorbeelden

Vermits voor de militaire capaciteiten 57 % van de punten werd toegekend waarvan ongeveer 21 % procent toegekend werd aan de intrinsieke capaciteiten van het vliegtuig blijft er nog 36 % over voor andere aspecten waardoor het beste vliegtuig om diverse redenen kan geklopt worden door een minder goede kandidaat. Dit nog onafhankelijk van de evaluatie van de prijs en de economische aspecten waarvoor 43 % van de punten werd toegekend.

Insiders weten dat de voorkeur van defensieminister Pieter De Crem voor de F-35, volledig gedeeld werd door de nieuwe Stafchef (CHOD) generaal Van Caelenberge(piloot) nadat de weerbarstige voorganger generaal Charles Henri Delcour tot ontslag werd gedwongen (in 2012). Van Caelenberge en een naaste medewerker, Jos Vanschoenwinkel (eveneens piloot, en actueel raadgever van de N-VA kamerfractie), beiden uitgesproken voorstanders van de F-35A, waren het ‘koningskoppel’ voor de uitwerking van dit dossier.

Vandaag is deze voorkeur nog altijd levendig binnen de Luchtcomponent en ook minister Vandeput heeft reeds in 2016 duidelijk zijn voorkeur (géén keuze) voor een samenwerking met Nederland (die de F-35A al koos) kenbaar gemaakt. Zou het dan niet goed zijn om te kunnen vaststellen of die samenwerking met de VS (USAF) en Nederland niet werd beloond met uitzonderlijk veel punten, waardoor andere kandidaten minder kansen hadden?

Omdat de democratie méér rechten heeft dan de particratie:

Onze conclusie is dat een degelijk onafhankelijk onderzoek naar de puntenverdeling noodzakelijk is om alle vragen op te helderen zodat desgevallend de minister met klank dit dossier kan afronden of om in het tegenovergestelde geval zijn conclusies te trekken.

Laat voor één keer de democratie en niet de particratie een hoge vlucht nemen.

Pjotrs Defensieteam

Defensieminister Steven Vandeput is boos

In een interview in De Zondag (12/11), spreekt defensieminister Vandeput zich uit voor een snelle beslissing inzake de vervanging van de F-16 gevechtsvliegtuigen. De oppositie schildert hij af als onwetend of te kwader trouw en dat maakt hem boos. Terecht?
Een Deense vaudeville

Wat heeft een Deense vaudeville te maken met de Belgisch-Nederlandse samenwerking? Hoe kan N-VA zijn droom van een 'Leger van de Lage Landen' toch waar maken zonder zijn imago van goed bestuurder op te geven? Een analyse waar vooral Nederlanders en Belgen zich aangesproken zullen voelen.
Een vazalstatus of een defensie op maat?

Wat mij de laatste jaren opvalt, is dat er steeds meer praktijken uit het bedrijfsleven de overheid binnensluipen en niet alleen bij de desk jockeys. In de 'gewone' overheid zie ik steeds meer 'systeemmanagers' verschijnen: mensen die de ballen verstand hebben van de ‘ins and outs’ van de publieke werking. Die er geen enkele affiniteit meer mee hebben en die alles beschouwen in termen van op geld waardeerbare kengetallen.
F-35 Goed nieuws (show)

Gelet op de zeer positieve getuigenissen voor de ‘US House of Representatives’ overweeg ik over te stappen naar het pro-F35 kamp. Er zijn nog wat kleine puntjes, maar dat is normaal volgens luchtmacht generaal Christopher Bogdan (JPO).
F16 - Deel 4 Economische return

De aankoop van hoogtechnologische gevechtsvliegtuigen biedt de kans om een graantje mee te pikken. Een interview over de economische return met generaal majoor vlieger b.d. Karel Vervoort.
Het politieke debat dat niet mag plaatsvinden

België is géén parlementaire democratie maar een parlementaire particratie. Vanuit hun partijhoofdkwartieren worden de parlementsleden aangestuurd als 'puppets on a string'. Bij wijlen lijkt het wel op een Muppet show.
Hoe misleid je vertegenwoordigers van het volk

Er waren verschillende getuigenissen van militairen waar we ons vragen bij stelden. Een generaal die beweert dat niemand ooit de toelating zal geven om de 8.000 vlieguren te overschrijden, terwijl enkel de technici die instaan voor het onderhoud en het beheer van onze vloot daarover met kennis van zaken kunnen oordelen, doet met deze uitspraak aan politiek.
KORT en BONDIG (2)

Vers geplukt, rijp voor degustatie
Limiet Luchtwaardigheid F-16

Vraag aan de heer Minister van Defensie en mevrouw de Voorzitter van de Commissie Defensie aangaande luchtwaardigheidslimiet van F16

Nieuwsbrief Defensie 02 juni 2016

F-16 verlenging levensduur: misverstand of misleiding?

Naar aanleiding van de samenkomst van de Commissie Defensie werd aan de minister van Defensie de vraag gesteld of de levensduur van de F-16 kan verlengd worden. Men vergat echter de context te vermelden waarin die vraag kadert en het antwoord was dan ook naast de kwestie.

De minister heeft gelijk
Wanneer men de vraag stelt of de F-16 nog 4.000 bijkomende vlieguren kan in dienst gehouden worden, dan is het antwoord van de minister volledig juist. Dergelijke verlenging (meer dan tien jaar) is niet alleen een kwestie van luchtwaardigheid (materiaalmoeheid) maar ook van technische en logistieke problemen.
Alleen hebben wij nooit gevraagd om de F-16 in dienst te houden tot de nieuwe limiet van 12.000 vlieguren. Onze vraag voor verlenging was om voldoende tijd te winnen om vandaag nog geen keuze te moeten maken voor de F-35.

Een misverstand?
Kende de heer minister de context en de bedoeling van onze vraag niet? Daarop kunnen wij geen antwoord geven, maar we zijn zeker dat hij het had kunnen weten. Mogen we even herinneren aan de ANV-Conferentie over veiligheid en defensie op 27 februari 2016, waar de minister een toespraak hield en waarbij hij steun zocht voor de keuze van de F-35: omdat dit integratievoordelen opleverde voor de samenwerking met de Nederlandse Luchtmacht. Hoewel de minister na zijn toespraak onmiddellijk vertrok en er geen vragen konden gesteld worden, bleef de militaire raadgever van N-VA, Jos Van Schoenwinkel, de ganse duur van de conferentie aanwezig. Hij had dus kunnen weten wat de raadgever daar hoorde.

Aansluitend schreef ik als moderator van het panelgesprek een verslag dat gepubliceerd werd op de webstek van het ANV (samen met de toespraak van de minister) en ook te consulteren is op onze webstek (lees hier). Vermits de heer minister mij verzekerde dat hij al mijn bijdragen las, mag ik ervan uitgaan dat hij ook volgende tekst las:
Citaat: “Hoewel het panel…, was hun conclusie inzake dit dossier éénduidig en niet mis te verstaan: de F35A is momenteel nog niet rijp genoeg. Ten vroegste vanaf 2020, zullen we hopelijk meer weten en een eventuele keuze voor dit vliegtuig zal pas dan kunnen overwogen worden.

Zelfs als we aannemen dat dit aan de aandacht van de minister ontsnapte, dan nog was het zeker de aanwezige raadgever niet ontgaan want, tijdens de drink achteraf kwam hij hierop terug en liet hij zijn ongenoegen meer dan duidelijk blijken.

Waarom is een uitstel van enkele jaren zo’n probleem?
Wanneer we de vraag dus opnieuw stellen in deze context, namelijk of het mogelijk is de F-16 zonder noemenswaardige kosten nog enkele jaren langer in dienst te houden, dan blijven wij bij ons standpunt dat dit perfect mogelijk is.

Trouwens in het antwoord van de minister lezen we: “Binnen het MNFP werd een laatste reeks upgrades opgestart die onze luchtmacht zou moeten toelaten om de F16 nog tot het einde van het volgende decennium te gebruiken”, terwijl volgens de actuele planning voorzien is om de F-16 al vanaf 2023 te vervangen.

Dat men probeert deze vraag te ontwijken en meteen spreekt over een verlenging van meer dan tien jaar (die niemand ooit gevraagd heeft) is naar onze mening géén misverstand en daarom ook niet onschuldig. Even verduidelijken.
In datzelfde rapport over de conferentie staat een reden waarom men bij de Luchtmacht als de dood is om op deze vraag te moeten antwoorden:
“Er is ook de angst – zoals die verwoord werd door een gewezen kolonel van de Luchtmacht (nvdr niet iemand van de ‘Dwarsliggers’) - dat de keuze uitstellen wel eens het einde van de Luchtmacht zou kunnen betekenen.”
En verder in de tekst:
“Blijft het gevaar dat een uitstel van beslissing ertoe zou leiden dat de volgende regering een ander besluit zou nemen. Welnu, indien de noodzaak voor de vervanging van de F16 niet eens een regeringswissel overleeft, dan is daar maar één verklaring voor: dat België een onland is dat niet eens verdient om over een degelijke defensie te beschikken. Ik blijf echter tot nader order overtuigd dat dit niet het geval zal zijn en dat bij deze bekommernis andere motieven spelen. Overigens is de vervanging van de F16 niet zo dringend als men ons wil doen geloven.”

Belang van de luchtwaardigheid
Toen we naar aanleiding van een mededeling van Lockheed Martin die de verlenging tot 12.000 vlieguren bevestigde een eerste maal deze verlenging voorlegden aan de minister en de voorzitter van de commissie defensie was de eerste reactie dat het om totaal verschillende vliegtuigen ging. Nadat we dat weerlegd hadden was het opeens veel te duur en gewoon absurd om de F-16 langer in dienst te houden.

Maar wat zal er gebeuren wanneer de Luchtmacht de F-16 buiten dienst zal stellen? Op de schroothoop gooien of verkopen? En wat zal het belangrijkste verkoopargument zijn? Juist, de luchtwaardigheid van 12.000 vlieguren.

Belang van een uitstel
Laten we even deze overbodige discussie terzijde laten en ons concentreren op wat écht belangrijk is in dit dossier. Wij lieten ons in de loop van de jaren ook informeren door Lockheed Martin (LM), waarmee we enkele keren samen zaten en gebruikten ook het aanbod om te praten met testpiloot Billy Flynn tijdens een teleconferentie van één uur. Ik verheel zelfs niet dat ik na mijn eerste bijeenkomst in oktober 2014 met Yung A. Le van LM onder de indruk was van de mogelijkheden van de F-35.

Aansluitend bleken echter steeds opnieuw problemen op te duiken die buiten de normale ontwikkelingsproblemen voor dergelijk complex wapensysteem vielen. Op onze vragen daarover aan LM en het Amerikaanse JPO (Joint Strike Fighter Office) dat de leiding heeft van de project, reageerde men niet op elke vraag. We konden gelukkig rekenen op de diepgaande kennis van fysicus Gerard De Beuckelaer, die ook vertrouwd is met de vliegtuigindustrie en van enkele militair-wetenschappelijke specialisten. Zo kwamen we tot de quasi zekerheid dat dit project in heel zwaar weer was terechtgekomen. Over deze problemen schreven we reeds meerdere berichten; te lezen via deze link .

Deze negatieve evolutie stopte niet en op 23 maart 2016 werd opnieuw duidelijk dat er nog heel veel problemen wachten op een oplossing: J. Michael Gilmore Director, Operational Test and Evaluation (DOT&E) Office of the Secretary of Defense getuigde hierover voor de Amerikaanse tegenhanger van onze Commissie Defensie; lees hier de tekst en klik op de link onderaan voor zijn volledige getuigenis.

Dat alles heeft bij het team van defensiespecialisten geleid tot een zeer onbehaaglijk gevoel.

Het is zelfs niet zozeer de Belgische keuze die ons zorgen baart, daarvoor zijn we een te onbeduidende speler, maar wel de grote vrees dat de NAVO eenmaal bijna exclusief uitgerust met de F-35, niet langer zal beschikken over het luchtoverwicht en dat tegen het licht van een agressiever Rusland en China, is een meer dan beangstigende gedachte.

We vermoeden daarom dat ook de Amerikaanse Defensie binnen afzienbare tijd gedwongen zal worden om belangrijke beslissingen te nemen over de verder zetting en de omvang van dit té veel belovend project. Wat wel een Belgische bekommernis zou moeten zijn is dat wanneer de F-35A slechts ten dele zijn sterke troeven (stealth en sensor fusion) kan waarmaken, het, in geval van inzet, mensenlevens kan kosten.

Dat zijn de twee belangrijkste argumenten waarom we met heel veel aandrang blijven pleiten voor een uitstel van beslissing tot 2020.

Ten slotte
Geachte Leden van de Commissie Defensie, wij denken dat u recht heeft op deze rechtzetting en verontschuldigen ons bij de vragenstellers die misschien de juiste context niet kenden.

Namens de “Dwarsliggers”

Pierre Therie
Kolonel SBH bd
Gewezen defensieattaché

Nieuwsbrief Defensie 07 juni 2016

Geachte heer Minister,
Waarde Voorzitter en Leden van de Commissie Defensie,
Dames en Heren opiniemakers en defensiespecialisten,

Ik vernam dat de presentatie van de F-35, morgen op 8 juni, voor de Commissie Defensie achter gesloten deuren doorgaat. Of dat voor de andere kandidaten eveneens zo is, weet ik niet.

In elk geval wil ik de Leden van de Commissie kennis geven van een zopas ontvangen bericht uit Nederland, omdat Lockheed Martin (en de Amerikaanse regering) dezelfde voorwaarde stelde aan de Nederlandse Commissie Defensie, waardoor elke transparantie onmogelijk werd. Vermits de heer Minister Vandeput beloofd heeft om de procedure transparant te laten verlopen, willen we u waarschuwen dat dergelijke praktijken niet overeenstemmen met de belofte van de Minister.

Het bericht uit Nederland:.

"In Nederland heeft de Amerikaanse regering verzocht (en bekomen) dat er twee besloten sessies voor de Kamercommissie defensie werden gehouden voor de F35A. Wat ik nu verneem vanuit België, is dat dit precies dezelfde tactiek is als toegepast werd in AUS, CAN, NO, DK, NL.

Het hele patroon van RFI, … en de inhoud van de gevraagde missies, de hele aanpak om tot een keuze voor F35 te geraken, vertoont een hoge mate van gelijkheid. Logisch, want succesvol gebleken.

Voorlichting aan Def Comm is confidentieel (dus NIET transparant). Leden mochten in NL documenten inzien (en moeten vooraf geheimhouding beloven over wat ze hoorden).

Daarna wordt elke vraag/kritiek getorpedeerd met:
Hier kan je niet over oordelen, wat wij begrepen is echt sensationeel anders, maar we kunnen er niets over zeggen.

Briljante manier om elke open vergelijking te torpederen. Elke vorm van waarheidsvinding/controle wordt zo uitgeschakeld en de gemiddelde parlementariër is zonder support van externe deskundigen niet in staat de juistheid en volledigheid van het beweerde op de mérites te beoordelen.
Dit ging in Nederland niet alleen over militair-inhoudelijke zaken, ook over industriecompensatie, ook over prijs/kosten : dit werd betiteld als “commercieel vertrouwelijk”.

Een echt parlement zou dit botweg moeten weigeren. Waarom zou DGA (Direction Général de L'Armement) voor de Rafale, of FMV voor de Gripen niet het zelfde kunnen eisen, gelijke monniken, gelijke kappen nietwaar?

Laat België dit als eerste openlijk weigeren, het is of publiek, of je wordt uitgesloten.
Laat de pers dit weten, deze schandalige en bedrieglijke handelwijze, die zo succesvol was voor JPO (Joint Program Office) en Lockheed Martin moet afgelopen zijn."

Geachte Leden van de Commissie, het is van het allergrootste belang dat u beseft dat u de ultieme garantdragers bent voor een transparante besluitvorming. Tegelijk wil ik u nogmaals waarschuwen dat het bijna onmogelijk is om als leken in deze complexe materie de gepresenteerde informatie goed in te schatten. Dat erkennen vergt meer moed dan lichtgelovig zijn, maar u bent het de democratie en uw instelling, de Kamer van Volksvertegenwoordigers, verschuldigd.

Voor alle duidelijkheid: wij zijn géén tegenstanders van de F-35A, maar menen dat de vertraging die dit project opliep en de open vragen meer dan voldoende argumenten zijn om een definitieve keuze uit te stellen.

Namens de Dwarsliggers,

Pierre Therie
Kolonel Stafbrevethouder bd
Gewezen Defensieattaché

Nieuwsbrief Defensie 17 mei 2016

Geachte heer minister,

Waarde voorzitter en leden van de Commissie defensie,

Zoals u weet heeft Denemarken reeds in 2002 samen met onder meer Nederland beslist om zich te engageren in het JSF F35 programma. Het is dus geen verrassing (en geen succes zoals de propagandamachine van Lockheed Martin het voorstelt) dat ze nu een volgende stap zetten in hun besluitvormingsproces. Na alle inspanningen én financiële inbreng hebben Nederland en de ander landen die vanaf het begin meededen geen keus meer, tenzij met zeer veel gezichtsverlies en geldverlies. België heeft WEL nog de keuze, hoewel sommigen dit 'nieuwtje' graag zullen gebruiken om hun voorkeur van de F-35 te motiveren.
Later hierover mee, maar we twijfelen er niet aan dat ook u enkele dingen in het rapport opgevallen zijn: (1) Men houdt het bij conclusies die niet echt kwantificeerbaar zijn. Probeer maar eens kwantitatief te bewijzen dat één F-35 gelijk is aan 1,5 of 2 of nog meer andere vliegtuigen. Se non è vero è ben trovato! (2) De risico vergelijking tussen enerzijds vliegtuigen die operationeel ingezet worden (F-18 Super Hornet en Eurofighter) en de niet-operationele F-35 is gewoon schandelijk bedrog. Hoe kan je nu een risico bepalen van iets dat voor een belangrijk deel enkel bestaat uit beloften?
Ondertussen wil ik u attent maken op een wijziging: al onze vorige bijdragen over defensie en over de opvolger van de F-16 zijn te lezen op www.dwarsliggers.eu
De nieuwe bijdrage Wie beslist welk vliegtuig België kiest?kan u lezen via deze link
Voortaan zal het defensie-team enkel nog publiceren op de nieuwe bestek van Pjotr's Dwarsliggers.

Hoogachtend,

PierreTherie
Kolonel SBH
Gewezen defensieattaché

Nieuwsbrief Defensie 27 augustus 2016

Nieuwsbrief Defensie 27 augustus 2016

Ter inleiding …

In ‘De oligarchen en de president’ (De Tijd) beschrijft Rik Van Cauwelaert de ‘Deep State, de staat in de staat die de Verenigde Staten daadwerkelijk controleert.’
Open brief aan de Commissie Defensie

Geachte Voorzitter en Leden van de Commissie Defensie,

Vermits de minister van Defensie blijft herhalen dat onze vloot F-16 in 2023 niet meer luchtwaardig zou zijn, roepen we alle Leden van zowel de meerderheid als de oppositie op om voor eens en altijd duidelijkheid te brengen in deze discussie en gezamenlijk volgende schriftelijke vragen te stellen aan de Heer Minister van Defensie:
Parlementaire vragen aan defensieminister Vandeput

Namens de fractie Vuye-Wouters stelde Kamerlid Veerle Wourters een schriftelijke vraag aan defensieminister Vandeput. Het antwoord van de heer minister was volkomen correct. Het was echter het antwoord op een vraag die mevrouw Wouters niet gesteld had.
Ruwe kerels die twitteraars

Twitteren naar aanleiding van het artikel geschreven door Rik Van Cauwelaert in De Tijd over de vervanging van de F-16. Zijn belangrijkste politieke boodschap was: Dat het van politieke roekeloosheid zou getuigen, mocht de regering nu al beslissen over de vervanging van de F-16's. Hij pleit voor een reflectieperiode van vijf jaar.
The best and final offer

Nu op 14 februari het finaal aanbod van de kandidaten moet binnen zijn hebben de media het dossier ‘Vervanging F-16 gevechtsvliegtuigen’ opgepikt. Opvallend dat geen enkele journalist het waagt om concrete kritische bedenkingen te formuleren. Dat laten ze over aan onafhankelijke dwarsliggers en ideologisch geïnspireerde columnisten.
Tim Vandenput niet overtuigd van kwaliteiten F35

MARC RABAEY – Voor Tim Vandenput (lid Kamercommissie Defensie, Open Vld) is de F35 als vervanger voor de F16 geen uitgemaakte zaak. België moet kiezen voor proven technologies en zich toeleggen op innovaties en business accelerators in het domein van de drones.
Vervanging F-16 Een pak op Amerikaanse maat geschreven (3)

Het debat over de verlenging van de levensduur van de F-16 heeft lang genoeg geduurd. Vooral in de Kamer van ‘Partijvertegenwoordigers’ werd met scherp geschoten en elke kleine mogelijkheid om de waarheid geweld aan te doen werd uitvergroot om over het grote probleem niet te moeten spreken.
Vervanging F-16: Een pak op Amerikaanse maat geschreven (2)

Het lastenboek (RfGP): Afgezwakte eisen omwille van F-35 zijn levensbedreigend voor onze piloten
vrtNWS: Dit zijn de 10 opinies die u het afgelopen jaar massaal hebt gelezen

Waaronder Pjotrs Defensieteam bijdrage op nummer drie staat van de meest gelezen opiniemakers voor 2018: 4 redenen waarom de F-35 een foute keuze is en 5 redenen waarom de regering dat vliegtuig toch wil.

vrtNWS
Wie beslist welk vliegtuig België kiest?

Dossier vervanging F-16: De vervanging van de F-16 is een complex dossier maar toch boeiend voor een ruimer publiek. Terwijl het evident is dat de regering beslist over de al of niet vervanging van de F-16, en de defensieminister herhaaldelijk verklaarde nog geen keuze gemaakt te hebben, is de vraag wie beslist over welk vliegtuig aangekocht wordt helemaal niet evident: de generaal, de wapenlobby of toch de minister? Een poging tot verduidelijking.