| Voedselveiligheid
Naar aanleiding van de eierbesmetting door Fipronil stuurde ik een mail naar DS met daarin onder meer volgende:
Het verbaasd mij dat DS er blijkbaar plezier in schept om ons land de zwarte piet toe te schuiven. (…) Ik stel vast (louter op wetenschappelijke basis) dat de volksgezondheid nooit in het gedrang gekomen is. De discussie die u voert is puur politiek 'zoek de dader'.
Maar nog belangrijker is de keuze van de media om meer geloof te hechten aan één bepaald agentschap (of bepaalde normen) en de andere af te doen als niet wetenschappelijk. Ik vraag mij telkens af op basis van welke wetenschappelijke argumenten de krant dit doet. Dat was ook het geval voor glyfosaat en voor het genetisch gemodificeerd producten, met ( als toppunt van onwetenschappelijkheid) de totaal uit de hand gelopen vernieling door 'academici' van een (universitair) proefproject!
Dramatiseren mag dan wel goed zijn voor de verkoopcijfers van uw krant, maar niet voor uw geloofwaardigheid.
We kregen daarop een eerlijk antwoord waarin de journalist toegeeft dat hij het eens is met de foute journalistieke aanpak tijdens de glyfosaatcrisis (de onkruidbestrijder ‘Round Up' die zonder wetenschappelijke grond verboden werd; lees hier meer). Dat Fipronil geen gevaar was voor de volksgezondheid geeft hij ook toe. Zijn enige kritiek slaat op de manier waarom er gecommuniceerd werd door het agentschap voor voedselveiligheid (FAVV). ‘Tegelijk valt niet te ontkennen dat de communicatie belabberd was en dat er internationaal veel kritiek is op het FAVV. Het is niet omdat de gevolgen nu meevallen, dat we dit aspect mogen veronachtzamen.' Toch wel heel bizar dat de krant kritiek heeft op de communicatie van het FAVV – die in feite niets te zeggen had, want er was geen gevaar voor de volksgezondheid - maar niet bekommerd is over de enorme schade die de kranten mede aangericht hebben door het onterecht opkloppen van het vermeende gevaar!
Kafka: een Nederlandse eierboer die ook een bedrijf heeft in Duitsland en waarvan zijn volledige voorraad in Nederland vernietigd werd, mag zijn ‘Duitse' eieren invoeren die alleen aan de minder strenge Duitse norm voldoen.
Klimaatverandering
Voorbeeld 1: 'Klimaatopwarming heeft invloed op hevige neerslag na Harvey'
De krant laat in de openingsparagraaf een specialist aan het woord (vetjes gedrukt) ‘De klimaatopwarming heeft volgens weerman David Dehenauw een invloed op die hevige neerslag. ‘Hoe warmer het zeewater wordt, hoe meer verdamping er is. Dan zit er meer vocht in de wolken, en is de neerslag heviger', zegt Dehenauw.'
Net zoals wij dwarsliggers had de redactie zich kunnen afvragen of de uitspraak van Dehenauw wel klopt en in welke mate? Het wetenschappelijk antwoord hierop: ‘Het klopt dat bij een hogere temperatuur de dampspanning van water hoger is en de fractie water in de lucht inderdaad ook hoger wordt. MAAR daarbij had de journalist ook moeten opmerken dat wetenschappelijk onderzoek aantoont dat voor één graad opwarming er 2 % meer water in de lucht aanwezig is. En aan een opwarming van één graad zijn we momenteel nog niet toe en dus speelt de klimaatopwarming nauwelijks een rol.
Deze tekst in vetjes zet de toon maar is misleidend. Verder in het artikel lezen we ook: Sinds de jaren '70 zijn er meer en hevigere orkanen in het Atlantisch bassin. Of dat effectief komt door de klimaatopwarming is niet zeker. 'Daar is geen pasklaar antwoord voor', zegt Dehenauw.
Opnieuw doet de krant mee aan het dramatiseren van een situatie. We kunnen ons voorstellen dat onwetende lezers, misschien zelfs enkele dwarse lezers, hierin opnieuw zullen een bevestiging lezen van de vermeende dramatische effecten door de klimaatopwarming.
Voorbeeld 2 ‘Wat Exxon niet vertelde over de klimaatopwarming'
In dit artikel citeert de journalist uit een studie: ‘Dat blijkt uit een studie van de Harvard-historici Geoffrey Supran en Naomi Oreskes, die toegang kregen tot het intern archief van de oliereus en hun bevindingen publiceerden in het gespecialiseerde blad Environmental Research Letters. (…) Daaruit blijkt dat er intern al in 1979 nog weinig discussie bestond over de effecten van klimaatverandering. ‘Als het huidige tempo van verbranding van fossiele brandstoffen aanhoudt, zullen de effecten op het milieu nog voor 2050 dramatisch zijn', staat te lezen in een vertrouwelijk document van Exxon. En dat liefst tien jaar vooraleer er binnen de VN voor het eerst vergaderd werd over klimaatopwarming. Exxon betaalde honderden opinieartikels in Amerikaanse kranten, waarin wetenschappers bewust twijfel zaaiden. De interne waarschuwing was de eerste van vele. Volgens de Harvard-historici erkenden 83 procent van de wetenschappelijke studies en 80 procent van alle interne documenten bij Exxon Mobile dat klimaatopwarming bestaat en door de mens is veroorzaakt, inclusief documenten die stellen dat daarover minstens voldoende twijfel – ‘reasonable doubt' – bestaat.'
Die laatste vaststelling deed bij ons een lampje branden. 83% studies die de menselijke activiteit als oorzaak vermelden leek ons zeer veel. Daar zijn wel de studies bijgeteld die komen tot een ‘reasonable doubt'. Twijfel betekent in de natuurwetenschappen alleen maar dat men het niet weet, terwijl de onderzoekers deze resultaten samenvoegden met de studies die aan deze stelling niet twijfelen.
Maar we wilden meer weten, namelijk hoeveel studies tot deze ‘voldoende twijfel' kwamen? Zijn antwoord: ‘Dat weet ik niet. Ik ben al weer bezig met een volgend artikel. Maar dat kan u ongetwijfeld zelf hierin vinden…' In bijlage vonden we de studie en uit de figuren 1 en 2 stellen we vast dat het aantal ‘erkenning inclusief redelijke twijfel' het grootste aantal oplevert (65%). Maar van de ‘peer reviewed' studies wordt dat aantal plots minimaal (3%) en zijn het vooral studies die de stelling onderschrijven die het label ‘peer reviewed' krijgen (Een abnormale stijging van 15 naar 80%!
Kortom, de journalist heeft niet de moeite gedaan om deze studie goed te lezen. Tijdsgebrek, onvoldoende kennis en wellicht vanuit de reflex dat ‘the science is settled' en deze stelling wel waar moet zijn. Foei EXXON en foei opiniejournalist?
Voorbeeld 3 Ik schrijf hier al vijftien jaar over
Ik schrijf hier al 15 jaar over en ik ben absoluut geen alarmist, maar ik vind de toestand steeds zorgwekkender worden. Ook collega's die zelfs 5 jaar geleden nog sceptisch waren, zijn ondertussen overtuigd van de ernst van het probleem.
Onze correspondentie was zeer intensief en dus kunnen we enkel de meest relevante uitspraken aan een onderzoek onderwerpen.
Volgende tekst waar hij verschillende keren naar verwijst en een antwoord op vroeg:
1. De temperatuur stijgt.
2. er bestaan broeikasgassen: CO2, methaan…
3. De hoeveelheid CO2 in de atmosfeer stijgt: dat blijkt uit de metingen op Mauna Loa op Hawaii. Sinds 1958 is de concentratie CO2 gestegen van 315 ppm tot meer dan 400 ppm
4. Dat komt vooral door de verbranding van fossiele brandstoffen.
Moeilijker is het echt niet.”
Toen ik dat las dacht ik meteen aan het initiatief van DS die in een krantenactie aan kinderen vroeg om hun voorstellen die de opwarming zouden stoppen.
Een ander dwarsligger vond deze redenering interessant en gaf een ander voorbeeld: De Pest wordt veroorzaakt doordat de Joden de bronnen vergiftigen. (14de eeuw). Nogal logisch want:
- Er bestond pest
- Er waren joden
- Er waren bronnen
- Die bronnen moesten door mensen vergiftigd zijn.
Helemaal op het einde van onze discussie, toen hij door had dat we geen kinderen waren, zou hij toegeven dat deze standpunten niet voldoende waren. Het waren zijn voorwaarden om verder te willen praten … Een beetje laat want ondertussen had hij bewezen dat zijn kennis echt ontoereikend was en hij duidelijk niet open stond voor informatie die niet strookte met zijn overtuiging.
Eenzijdige informatie
Mijn kritiek dat DS eenzijdig informeert counterde hij door de namen te noemen van sceptici die wel aan bod kwamen: ‘DS heeft artikels geschreven met en over wetenschappers die vraagtekens plaatsen bij de klimaatverandering, ten minste als ze niet de essentiële wetenschappelijke feiten ontkennen. Ik geef als voorbeeld Bjorn Lomborg, Salomon Kroonenberg of Marcel Crok. We hebben andere invalshoeken belicht, alleen worden die steeds ongeloofwaardiger, want tegengesproken door nieuw wetenschappelijk onderzoek. En het is de plicht van een goede journalist om dat te schrijven.'
Wij dus naar de online archieven van DS om daarbij vast te stellen dat zijn verdediging gebakken lucht is.
Met de zoekterm ‘Bjorn Lomborg' vinden we zestien artikels. Eén daarvan daterend van 4 september 2010 heeft als titel: ‘Björn Lomborg, boegbeeld van de klimaatsceptici, lijkt zijn kar gekeerd te hebben'. 'We moeten massaal investeren in de strijd tegen klimaatverandering.' Auteur: Dominique Minten
Niet één van de artikels spreekt over de argumenten van scepticus Lomborg. Erger het meest recente dateert van 2010! Terwijl wij, dwarsliggers, op 4 juni 2017 Lomborg zijn bijdrage met als titel: ‘Klimaatakkoord is geld en tijdverkwisting' publiceerden. Dat was duidelijk een brug te ver voor de opinieredactie van DS. De zoekterm ‘Salomon Kroonenberg' levert 17 resultaten op. De meest ‘bedenkelijke opmerking' die deze bekende Nederlandse geoloog maakt laat wel aan duidelijkheid niets te wensen over; citaat uit een artikel:
De sceptici, of ‘negationisten' zoals ze in kringen van klimatologen worden genoemd, worden stilaan vreemde eenzaten. Op hun beurt met uitsterven bedreigd. Maar ik wil u Salomon Kroonenberg, dissident en hoogleraar aan de Universiteit van Delft, niet onthouden. ‘De aarde is veel grotere rampen als deze gewend. Het duurt hooguit een of twee eeuwen voor de aarde de mens vergeten is. Waarom doet u de afwas? Om te vermijden dat er schimmel op uw borden komt. Ziet u: de natuur overwint altijd.' En ook over de menselijke veerkracht is hij positief: ‘In principe kan de aarde tien miljard mensen voeden, maar we zijn inventief genoeg om de opbrengsten van de gewassen nog sterk te verhogen en dat aantal te vermenigvuldigen.'
Deze paragraaf staat onderaan een lang artikel dat beweert dat de wereld aan het kantelen is: De wereld zoals we die kennen, zal weldra vergaan. De voorspelling komt deze keer niet van een bedenkelijke goeroe maar van 22 wetenschappers met naam en faam. Auteur: Ann-Sofie Dekeyser. Het dateert van 9 juni 2012 en is het meest recente kritisch artikel.
Daar tegenover staat dat Salomon Kroonenberg op onze bijdrage over de opwarming van de aarde reageerde: ‘Volkomen eens met Pjotr'. En als u het ons vraagt, verkiezen we het gezelschap van een geoloog boven een communicatiespecialist wanneer het gaat over de opwarming van de aarde! Tenslotte Marcel Crok, Nederlandse journalist die heel veel moeite doet om alle informatie over deze problematiek te verwerken. Hij was tevens een van de deelnemers aan ‘Het grote klimaatdebat' dat we organiseerden op 22 mei 2015 in Affligem.
De tag ‘Marcel Crok' is goed voor vier artikels, waarvan twee over het klimaat. Deze twee artikels dateren van 2010 en 2014! Dat vond menvoldoende.
Onze conclusie is duidelijk: dat DS ook sceptici op een objectieve manier een stem gaf, is gewoon een leugen. Ze waren hooguit een schaamlapje en werden negatief voorgesteld.
Om deze reeks voorbeelden af te sluiten nog enkele citaten uit de ontvangen correspondentie en onze reactie:
Onze wetenschapper las deze studie en reageerde:
Hij kan dat bijgevoegd artikel in geen geval begrijpen, maar hij gebruikt enkel de titel als ‘alarmerend signaal'. We zijn, in de fysica, soms gedwongen met secundaire grootheden (zoals maxima) te werken, omdat het niet anders kan. Maar toch niet als het om temperaturen gaat, die we eerst direct meten om dan de secundaire grootheden (maxima) te bepalen, om dan de tertiaire grootheden (frequentie van maxima) te bepalen en daaruit iets te willen afleiden over de evolutie van de primaire grootten die we veel duidelijker direct kunnen zien. Als we het volledige gamma van dergelijke mogelijkheden uitputten kunnen we tonen dat gelijk wat stijgt of daalt, naar wens. Als afschrikwekkend voorbeeldje zouden we de oefening van het artikel ook eens kunnen maken met frequentie van de temperatuurminima. De enige conclusie die we uit dat artikel echt met enige zekerheid kunnen trekken is dat de temperatuur stijgt. Maar dat wisten we al en dat hebben we ook nooit een moment in vraag gesteld. Dat is ook een van de problemen. De alarmisten overspoelen ons met studies die dingen tonen die ook wij weten en geloven en denken dan dat ze een punt maken.
Het half begrijpen van die dingen voert tot zeer absurde situaties. Ik las net in De Morgen een interview met Jeroen Olyslaegers. Die denkt werkelijk dat het zeeniveau deze eeuw nog twee meter gaat stijgen en is daardoor dus – volkomen begrijpelijk – verontrust. En natuurlijk is er niemand in de buurt die hem kan vertellen dat het eerder 15 cm gaan zijn! Dus blijft hij dat denken, en vertellen, en duizenden mensen gaan het geloven en zelf verder vertellen… en ze hebben allemaal een stem bij de verkiezingen.
Ze zitten dus met z'n allen verkeerd, maar volgens postmoderne opvattingen zitten ze daardoor net juist: ramp niet meer tegen te houden.
.
Dergelijke kudde fenomenen zijn ook in de wetenschap helemaal niet zo uitzonderlijk. Toen Stanley Prusiner aantoonde dat er nóg een vorm van levende organismen, namelijk ‘prionen' bestaat, geloofde bijna niemand van zijn collega's hem. Dertig jaar hebben ze hem uitgelachen, geboycot, zijn publicaties gehinderd en uit instellingen geweerd. De publicaties die hun afwijzing moesten onderbouwen werden steeds gekunstelder en absurder. En geen mens merkte iets. Tot de BSE crisis uitbrak, en toen viel iedereen jammerend uit de lucht. Prusiner kreeg in 1997 de Nobelprijs, waarvan geen enkel BSE slachtoffer beter werd…
Het laatste woord is voor de journalist: Het IPCC stelt ook duidelijk dat de precieze gevolgen van de opwarming van de aarde nog niet helemaal vast staan. Ze wijst alleen op mogelijke scenario's. Maar het staat wel voor 100 procent vast dat de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen op dit moment van de geschiedenis aan de basis liggen van de opwarming. En de mens is de hoofdverantwoordelijk voor die uitstoot. Dus als u beweert dat dit nepnieuws is, dwaalt u. Moeilijker is het echt niet. | 
