Recent lazen we in de kranten dat het Covid-19 virus muteerde en nu gevaarlijker is. Eerst een woordje uitleg voor wie daar meer wil over weten, een overzicht van de medische situatie in cijfers en vervolgens enkele praktische aanbevelingen onder de noemer ‘Gezond verstand’.

Onlangs is weer paniek ontstaan omdat vastgesteld werd dat het virus in aerosolen en op oppervlakken veel langer intact blijft dan vroegere metingen aangaven. “Het virus muteert!”. Wel, dat natuurlijk ook. Maar bovendien wordt het gewoon winter. De temperatuur daalt en er is minder UV licht. Daardoor gedijt het virus gewoon veel beter.

We brulden het reeds vanaf het begin: “het is de temperatuur die het doet!” omdat de Chinezen in Wuhan – enkel geïnteresseerd aan de sterilisatie van hun apparatuur – gemeten hadden dat een uur op 28,3º C het virus op oppervlakken elimineert. Dat is uiteraard als informatie nogal dunnetjes. Toch kunnen we daar gebruik van maken.

Een Covid Virion is ongeveer 100 nm – dat is 3 keer kleiner dan de golflengte van violet licht – groot en bestaat uit twee onderscheidbare delen: de mantel en de kern. De mantel is opgebouwd uit proteïnen en fosfolipideachtige substantie en relatief robuust. De kern daarentegen bestaat uit RNA. Uiteindelijk is RNA ook maar een macromolecule, zoals we ze aantreffen bij kunststoffen, maar dan grootteordes complexer. RNA is uitgesproken fragiel: bij het minste valt het uiteen.

Nu is dat uiteenvallen ook een chemische reactie, en dat heeft enkele gevolgen. Bij voorbeeld dat men niet zonder meer kan zeggen: bij Xº C gaat het virus kapot. Bij Xº C heeft de afbraak van het virus een bepaalde snelheid. Die kan zo hoog zijn dat het er praktisch op neer komt dat het virus in korte tijd vernietigd word. Maar 10º kouder breekt het ook af, enkel veel langzamer. We moeten, om een duidelijk beeld te krijgen, dus naar die reactiesnelheid kijken.

De reactiesnelheid wordt beschreven door de vergelijking van Arrhenius:

 

 

 

Weer een exponentiele functie! Hierin is k de snelheidsconstante waarmee de reactiesnelheid recht evenredig zal zijn, T de absolute temperatuur in º Kelvin en E_a de activeringsenergie die van de moleculaire structuur afhangt. Daar we weten dat RNA zeer fragiel is, zal E_a eerder klein zijn. De invloed van de temperatuur is zeer sterk.

Om dat te weten hoef je geen viroloog te zijn. Helaas zijn er veel te weinig metingen uitgevoerd om een kwantitatief sluitend beeld te kunnen vormen. Maar het weinige dat we weten, volstaat wel om enkele grote raadsels van de coronacrisis op te lossen. Drie vaststellingen bevestigden de temperatuurinvloed:

• Hoe komt het dat in die productiehallen van de vleesverwerkende industrie het virus zich, ondanks voldoende beschermende maatregelen, zo razendsnel verspreidde? Superspreaders? Bijlange niet: een constante temperatuur van 5º C! De les die we daaruit zouden kunnen leren is dat, maatregelen die gedurende de voorbije zomer afdoende leken in de winter niet zonder meer gaan werken!
• Hoe komt het dat onze voorspellingen dat Afrika door de pandemie vreselijk verwoest zou worden, niet uitgekomen zijn? Deze mag je zelf invullen… Inderdaad werd Zuid Afrika opvallend hard getroffen, maar… daar was het winter!
• Hoe is die plotse heftige opstoot in Europa nu te verklaren? Mag je ook weer zelf invullen en ik moet daar helaas aan toevoegen: we hebben nog niets gezien!

Maar onze bollebozen hebben nog altijd niets in de gaten. Het is ze waarschijnlijk te simpel. Maar hun kaduke data in modellen stoppen die uiteraard op supercomputers draaien om de mensen zot te maken: dat wel! Je weet wat ik ondertussen van onze universiteiten denk: die hebben de voeling met de empirie totaal verloren. Wat zich voor mijn ogen afspeelt is een toogdiscussie over kwantenmechanica.

De enige van de grootmufti’s die minstens de structuur van het probleem snapt is Frank Vandenbroucke. Hij weet hoe je met onvolledige informatie moet omgaan en draait niet rond de pot. Kijken we eens hoe snel ze hem gaan afzagen…

 

De medische situatie in cijfers

Voor alle duidelijkheid: Cijfers zijn vaststellingen, géén waardeoordeel.

Op basis van de officiële metingen van Sciensano kunnen we nagaan hoe groot het aandeel van de Covid-19 patiënten is voor de bezetting van de ziekenhuisbedden en de intensieve zorgbedden:

Ziekenhuizen provincie Antwerpen (voorbeeld):

Aantal ziekenhuisbedden in de algemene ziekenhuizen: 8.216 bedden

Aantal bezet met Covid-19 patiënten (Sciensano 31 okt): 650 bedden of 8 % (gemiddeld per ziekenhuis 12,6 bedden)

Aantal Covid-19 zieken op intensieve zorgen (ICU bedden, Sciensano 31 okt): 140 bedden. Verdeeld over de 19 ziekenhuizen met ICU capaciteit: gemiddeld  7 per ziekenhuis.

Aantal patiënten met ademhalingsondersteuning (Scciencano 31 okt): 70 of gemiddeld 4 per ziekenhuis.

De evolutie van de besmettingen

De toename van de besmettingen

Voorbeeld: dag 1: 100, dag 2: 200, dag 3: 300, … De stijging neemt dus af want na dag 1 is er een verdubbeling of + 100%, na dag 2 + 50 %, na dag 3 + 25 %, …

Wiskundig neemt de toename al enkele dagen af (zoals viroloog Steven Van Gucht bevestigde).

Dat komt overeen met de natuurlijke epidemiologische evolutie van virussen die in (piek)periodes verlopen met een duur van zes tot acht weken. Dat was alvast zo voor de eerste golf en lijkt ook nu terug het geval te zijn.

Personen in quarantaine

Uitgaande van de cijfers van Sciensano waren er in de maand oktober zowat 350.000 positieve besmettingen (wellicht meer).

Wanneer we aannemen dat elke besmette persoon in contact kwam met 5 verschillende mensen (wellicht een zware onderschatting) dan moesten 1,750 miljoen Belgen in oktober verplicht op non-actief worden gesteld (in quarantaine).

Op basis van de cijfers van de toename van besmettingen kan deze toename door de personen in quarantaine hooguit enkele procentpunten bedragen, anders zou de toename niet dalen maar stijgen. Wanneer dan ook nog eens het vermoeden bevestigd wordt dat veel positieve tests niet 'gevaarlijk' zijn wegens nauwelijks besmettelijk voor andere personen, dan wordt die quarantaine maatregel, hoe noodzakelijk ook, weinig efficiënt en economisch een zeer dure maatregel.

Personeelsproblemen in de ziekenhuizen?

Waar we weinig over horen zijn de personeelsbesparingen van de ziekenhuizen in het recente verleden waarbij vooral op de 'kosten' van de verpleeg- en zorgkundigen werd bespaard. Komt daarbij dat de toenemende papieren controles het werk bemoeilijkten: als ervaringsdeskundige zag ik zelf hoe verpleegkundigen veel tijd staken in deze rompslomp terwijl de 'rode lichtjes' aan de patiëntenkamers bleven branden. Grote investeringen maar te weinig personeel, is dat een verklaring voor de huidige personeelstekorten?

.

Omgaan met de grotere activiteit van Covid-19: Gezond verstand

Ons winteradvies:

HANDEN VEELVULDIG WASSEN WORDT NOG BELANGRIJKER want aanrakingen van besmette oppervlakten worden risicovoller.

Mondkapjes zijn NIET 'WATERDICHT', maar ze helpen wel degelijk en voor de KWETSBAREN zouden de zelfbeschermende FFP2 of 3 mondkapjes moeten aangeraden worden!

DRINK regelmatig hete dranken om de effectiviteit van het virus in de keel te verminderen. Ook ontsmetten van de keel (met alcohol) helpt.

Wie nog zo'n ouderwets inhaleerapparaatje heeft: een ritueel voor het slapengaan = dagelijks GEBRUIKEN! Hete waterdamp zonder toevoeging volstaat.

Een heerlijke SAUNA, tja het mag ook eens zalig zijn zeker?

Naast deze persoonlijke hulpmiddelen is het eveneens aanbevolen om de woonruimtes te verluchten, ook al gaat er dan warmte (warme lucht) verloren.

Hou het gezond en besef dat ook de virologen en andere -ogen geen meester zijn van de wintertemperatuur. Ook al proberen sommigen ons dat wijs te maken.