De Nieuwsbrief nr. 145 over “De nieuwste waanzin: schuld is onbelangrijk” lokte enkele reacties uit waarop de auteur antwoordde. Eens meelezen:
Eerste Lezersreactie
Geld kan je niet eten en in geld kan je niet wonen. Uiteindelijk gaat het altijd om concrete producten. Stel u een stad (land) voor met capabele mensen maar zonder geld. Daar heerst stagnatie. Zet nu de bankbiljettenpers aan, geef iedereen 10.000 (€) en de bedrijvigheid komt op gang. Conclusie: geldcreatie is niet altijd verkeerd.
Als iedereen 10 miljoen ontvangt dan gaat het wel fout. De reden is dat daar geen productiecapaciteit tegenover staat. Niet iedereen kan in een kasteel wonen. Ondanks de miljarden die de ECB heeft geschapen is er amper inflatie. Maar onze productiecapaciteit is dan ook enorm. Geld lenen maakt afhankelijk en schept ongelijkheid dus instabiliteit. Geld drukken niet. Wanneer dit echter niet in het algemeen belang wordt besteed ontstaat parasitisme. Daarin schuilt gevaar.
Waarom schept de overheid geen geld voor projecten in het algemeen belang? Voor dat geld wordt namelijk gewerkt en de totale geldhoeveelheid in de maatschappij is een afspiegeling van alle waarden. Een beetje Inflatie staat dan voor waardevermindering door veroudering. Economie is niet mijn vak. Dit zijn zo wat gedachten. Ik hoor graag waar ik mij vergis.
Auteur Frank Boll
De bedenkingen van de niet-economist zijn wel vindingrijk maar lijken me weinig operationeel, zoals het onderscheid tussen geld lenen en geld drukken. Zo drukt de ECB geld wanneer ze aan QE (quantitative easing) doet en tegelijkertijd maakt ze het daardoor ook mogelijk dat meer geld geleend wordt. Of vervangen die bedenkingen van de auteur honderden jaren economische praktijk?
Tweede Lezersreactie
Ik heb dit artikel goed gelezen. Ik zou er tot vorige maand volledig akkoord mee zijn gegaan. Ik raad de schrijver van het artikel aan om het onlangs verschenen werk van Stephanie Kelton, The Deficit Myth, te lezen. Zij is een van de meest vooraanstaande monetaire experten van het ogenblik, weliswaar Amerikaanse. Sinds ik het heb gelezen denk ik toch heel wat genuanceerder over dit onderwerp.
Auteur Frank Boll
Vanzelfsprekend ken ik Stephanie Kelton - de economische adviseur van de communistisch-geïnspireerde Bernie Sanders, en haar boek "The Deficit Myth" - en voorstander van wat men de MMT of Modern Monetary Theory noemt.
Dat na lectuur van haar boek alles wat genuanceerder geworden is, verbaasd mij enigszins want dat betekent dat de lezer akkoord gaat met volgende stellingen:
Er bestaat geen budgetbeperking.
Tegenover oneindige desiderata bestaan geen eindige middelen meer.
Het economische probleem is opgelost!
Wie dergelijke ongenuanceerde stellingen - die door communistische regimes werden uitgeprobeerd met de resultaten die we kennen – accepteert, zou zich toch moeten afvragen waarom deze experimenten mislukten.
De wereld loopt vol "anointed" of gezalfden - een metafoor van Thomas Sowell - die het buskruit opnieuw uitvinden en die Jan en alleman moeten adviseren. Tot het verkeerd loopt. Dan hebben ze iets anders bedoeld of ligt de oorzaak van het mislopen bij verkeerde implementatie. Om maar één mogelijk antwoord te geven.
In mijn artikel wordt uiteengezet waarom groei stimuleren door schuldcreatie, maakt dat de groei daalt ipv te stijgen en dat het slecht zal aflopen.
Dat is mijn constante stellingname doorheen de tijd. Je mag daarvoor al mijn publicaties - inzonderheid De Tijd,de Financial Times en Trends - over de laatste decennia doorlopen. Niet zoals bij velen die het vandaag voor het zeggen hebben met boodschappen die aanslaan. Maar, zoals Frédéric Bastiat in 1850 schreef: er is "Ce qu'on voit et ce qu'on ne voit pas". Of, met de verborgen effecten van economische politiek wordt zelden rekening gehouden.
In een artikel van Cash! van 6 november 2008 wordt naar mij verwezen als één van de weinigen die de crisis van 2007-2009 hebben voorspeld. Na het uitbreken van de volgende crisis, een zwaardere die er zeker komt, zal de lezer van Kelton zich hopelijk ook nog herinneren wat ik vandaag schrijf.
Enkele Dwarsliggers bedenkingen
Economie is geen exacte wetenschap. Daarom is niet alleen kennis maar ook ervaring en doorzicht in het breder financieel en economisch gebeuren heel belangrijk.
Elke geïnteresseerde lezer weet intussen wel dat de politieke besluitvorming nog weinig met normen en waarden te maken heeft maar des te meer met de politieke visie. Wat past wordt volop gepromoot, meestal met een missionarisijver, terwijl afwijkende visies worden genegeerd of weggezet zoals in de beste dictaturen.
Wie onze publicaties leest zal ook wel gemerkt hebben dat voor bijna alle maatschappelijke problemen het debat niet meer gaat over de werkelijkheid, over wat we weten en wat we niet weten, maar over het geloof in een of andere maatschappijvisie.
De voornaamste reden waarom we sommige auteurs na ernstig beraad uitnodigen om ‘Gastauteur van Pjotrs Dwarsliggers’ te worden, slaat precies op die waardevolle eigenschappen. Frank Boll met zijn grote internationale ervaring is daar een voorbeeld van.
