Zoek de fout … niet de schuldige
Waarde lezers,
We worden geconfronteerd met een onbekend virus, iets wat met de regelmaat van een klok gebeurt en dus ook in de toekomst nog zal gebeuren … tot er een virus opduikt waartegen geen vaccin gevonden wordt. Zorgt de natuur voor het einde van de overbevolking?
Feiten
Eind 2019 werd China nog maar eens geconfronteerd met een onbekend virus. En de reactie was voorspelbaar: eerst ontkennen, dan verdoezelen en klokkenluiders monddood maken, dan toch wakker schieten, de grote middelen inzetten en terug overgaan naar normaal?
De voorbereiding
Wie de situatie in België en Nederland en bij uitbreiding in gans de EU volgde, kan niet ontkennen dat we hier net hetzelfde deden … tot en met het wakker schieten. Want van een kordate aanpak kon geen sprake zijn, daar waren we niet op voorbereid. We hadden géén ‘oorlogsstocks’. Zelfs wanneer we deze snel zouden willen aanvullen staan er EU-concurrentieregeltjes in de weg die met veel moeite en tijdsverlies moeten overwonnen worden.
Het doet mij denken aan de bouw van een vluchtelingenkamp in Kroatië in 1992. Toen stribbelde de Dienst Ontwikkelingssamenwerking (nochtans onder socialistische leiding) ook tegen omdat we de dringende bestellingen niet conform de publieke aanbestedingen deden, en, zo werd erbij verteld, er moesten ook Waalse firma’s aangeschreven worden. De vertaling zouden zij wel doen! Dat de vluchtelingen ouderlingen en heel jonge kinderen waren die intussen bevroren in onverwarmde tentjes, ontsnapte aan hun ruimdenkendheid.
Sustainability
We hebben in België uitstekende sociale en medische voorzieningen. En toch waren ook zij niet voorbereid op een pandemie. Dat wordt, nu het te laat is, gemakshalve aangegrepen om naar de besparingen in de gezondheidszorg te wijzen door de vorige ‘rechtse’ regering. De schuldigen zoeken, daar zijn we sterker in dan naar de oorzaken van ons falen te zoeken.
De vaststellingen zijn nochtans klaar en duidelijk en vooral niet nieuw: onze kortzichtige politiek heeft NOOIT voldoende geïnvesteerd in strategische reserves. Of het nu gaat over defensie, volksgezondheid, immigratie, energie… , telkens opnieuw werden dezelfde fouten gemaakt. ‘Sustainability’ of het beschikken over inzetbare reserves is voor kortzichtige politici geldverspilling. Ze gokken liever dat de doden voor later zijn. Ze zouden beter eens vragen aan de Zwitsers hoe zij dat wél kunnen.
Het probleem oplossen als het zich stelt
Helaas, zelfs dát kunnen we niet meer. De globalisering heeft ervoor gezorgd dat de goedkopere productielanden onze duurdere productiecapaciteiten kapot concurreerden. Dat is ook niet nieuw, want al in de jaren vijftig van vorige eeuw werd de Vlaamse vlasindustrie uit de markt geprijsd door Russisch vlas dat aan dumpingprijzen onze markt overspoelde. En de regering: die keek lijdzaam toe en trok er géén lessen uit.
Onderschatting
We werden in Europa heel laat wakker, ook dat is een onbetwist feit. In Frankrijk dat er nu heel slecht voorstaat ondanks strenge maatregelen, wist president Macron reeds eind 2019 dat er gevaar was voor een pandemie. Begin januari maakte China het DNA (eigenlijk RNA) wereldkundig zodat alle laboratoria konden starten met de zoektocht naar een vaccin. Dat zijn feiten en ook in Europa wisten alle betrokken wetenschappers en laboratoria toen al dat het ging om een gevaarlijk virus waartegen géén bestaand vaccin hielp. Ofwel hebben ze dat verzwegen voor de politieke autoriteiten ofwel heeft de politiek de ernst niet ingezien. Ik vermoed sterk dat de regering in de fout ging, zoals onder meer in verband met het testen met een mobiele installatie in rusthuizen, wat twee maand geleden al aanbevolen werd door Prof Erika Vlieghe. Ook de media sliepen toen nog en snurkten alleen maar heel luid.
De meest dramatische onderschatting was het niet in quarantaine plaatsen van de bijna duizend vakantiegangers bij hun terugkeer uit Noord-Italië waarvan toen al geweten was dat daar het epicentrum lag van de Covid-19 besmetting in Italië.
Het getuigt van haast misdadige lichtzinnigheid om de (miljoenen) stock aan (gedateerde?) mondmaskers, (wegens plaatsgebrek?) te vernietigen.
Uiteindelijk kwam het moment van het ontwaken. In België beseften de politici heel snel dat ze onbekwaam waren, hoewel ik vermoed dat vooral de angst om verantwoordelijkheid te nemen al voldoende reden was om een beroep te doen op wetenschappers. Overigens, het denkwerk uitbesteden doen ze heel dikwijls, ook als het niet nodig is. Maar hier was het noodzakelijk en gelukkig voor ons deden ze het.
Oorlogscommunicatie
Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat zelfs de communicatie het liet afweten. En dat terwijl de regeringen en politieke partijen heel veel geld investeren in communicatiespecialisten en de tv en de pers royaal gesponsord worden door de overheid. Het beroep van communicatiespecialist moet intussen zowat het hoogst bereikbare academisch niveau zijn voor onze postmoderne politici en dito journalisten.
‘En guerre contre un ennemi invisible’ declameerde Macron en dus is oorlogscommunicatie aan de orde.
Dan zijn er een paar dingen waar men zich moet aan houden:
De bedoeling is om het moreel van de ‘strijders’ hoog te houden en de bevolking op te roepen tot solidariteit met de ‘oorlogsinspanning’.
Het is ALTIJD verkeerd om de bevolking voor te liegen, en dus is er maar één antwoord op een vraag waarop men het antwoord niet kent: WE WETEN HET NIET.
Het is NIET aan de media om uit commerciële overwegingen de bevolking angst aan te jagen.
Het is NIET aan de media om uit ideologische overwegingen vooral het dramatische verloop van de crisis in één specifiek land te benadrukken (Trump bashing), terwijl ze veel minder berichten over de even erge gevolgen bij onze naaste buren.
Het is dus zeker niet aangewezen om elke avond op duidingsprogramma’s zoals De Afspraak wetenschappers en politici telkens opnieuw vragen te stellen waarop ze het antwoord niet weten, en dus verplicht worden om ‘rond de pot te draaien’, waardoor ze aan geloofwaardigheid inboeten.
Er werden nogal wat fouten gemaakt waardoor de communicatie heel troebel overkwam. Een flagrant voorbeeld van foute communicatie was de vraag of de mondmaskers (mag de neus erbij a.u.b.) nu nodig zijn of niet? Iedere wetenschapper weet dat dit helpt om iemand anders niet te besmetten. De Chinezen en Japanners zijn dat gewoon en zijn niet dommer! Maar er waren geen maskers en dus moest de wetenschapper liegen of proberen er onderuit te komen zonder de waarheid te zeggen. Bij voorbeeld door de nadruk te leggen op het ergste, dat zelfs het medisch en verzorgend personeel onvoldoende adequate gelaatmaskers hadden.
Heeft u er al bij stilgestaan dat wij duizenden tonnen strooizout in stock hadden om de wegen berijdbaar te houden in de winter, dat we honderden miljoenen jodiumpillen aankochten in geval van een nucleaire ramp, maar nul maskers voor mond en neus bij een frequenter weerkerende virusinfectie?
Blijf in uw kot en hou afstand
Het samenleven van steeds meer mensen in megasteden is niet eenvoudig in dergelijke crisissituatie. De ruimte ontbreekt zeker wanneer het gaat om een bevolking waar de familietraditie nog belangrijk is. Blijf in uw kot is daar (en dat is bijna overal zo in de Derde Wereld) nog min nog meer het ophokken van mensen als dieren in een kooi.
Vergeleken daarbij mogen we niet klagen. Alleen is er ook in het verstedelijkte Vlaanderen en de Nederlandse Randstad niet zo veel ruimte op overschot. De verheerlijking en het financieel bevoordelen van de grote steden blijkt niet zo’n goed idee te zijn voor het welzijn in crisistijd. Het is daarom niet slecht om, zodra het grootste besmettingsgevaar voorbij is, alle weidse ruimten die Vlaanderen wél nog heeft beschikbaar te stellen voor iedereen. Waar je kot staat, is niet relevant, wél dat iedereen zich houdt aan de essentiële vereisten: géén groepsactiviteiten, hou afstand, was regelmatig uw handen en draag in een drukkere omgeving een masker om te voorkomen dat je anderen besmet.
Blijf in uw kot was vooral nodig door het gebrek aan maskers.
Wanneer zal men erin slagen om massaal beschermende maskers ter beschikking te stellen van alle inwoners en het gebruik verplicht te maken voor wie werkt en wie naar de winkel gaat?
Waarom moest het zo lang duren vooraleer men Vlaamse firma’s vond die aankondigen dat ze binnenkort maskers zullen produceren voor de medische behoeften?
Hoeveel ongewilde besmettingen én slachtoffers zijn het gevolg geweest van nieuwe besmettingen door ogenschijnlijk gezonde mensen? Het is niet alleen een ongedisciplineerde minderheid die met de vinger moet gewezen worden omdat ze ons in gevaar brengen! Het veralgemeend gebruik van beschermingsmaskers is een preventieve maatregel die niet alleen effectief is maar ook gemakkelijk kan gecontroleerd worden. Maskers zullen ook het draagvlak voor het beleid positief beïnvloeden en het zal de regering méér kans geven om meer economische activiteit toe te laten, waarbij de leidraad moet zijn: voorzichtig zo normaal mogelijk doen.
Hoe oud mag men nog worden?
Er zal nog een hartig woordje gesproken worden over de verwaarlozing van de ouderlingen in rusthuizen. Het deed mij denken aan een uitspraak van een postmoderne (jeugdige) klimaatactivist die op de radio (ik denk dat het radio één of 2 was) verklaarde dat ‘de meeste klimaatontkenners oudere ingenieurs waren’ en dat vond hij goed nieuws want die zullen sneller uitsterven.
Zou het u verbazen dat wij, onze filosofie van Dwarsligger indachtig, tot het redelijk gedacht kwamen dat de paniekzaaierij helemaal niet bijdraagt tot de oplossing, net zo min als de jacht op schuldigen? Mag er nog een beetje gezond verstand zijn meer rationele en wat minder angstaanjagende journalistiek en dito politiek.
Lessen trekken?
Ik vermoed dat we helemaal geen lessen zullen trekken. Oh ja, er zullen heel veel mensen heel verstandige analyses schrijven. Dat is ook niet moeilijk omdat we nu al de fouten kennen die deze dramatische menselijke tol hebben veroorzaakt of vergemakkelijkt.
Wat we zullen krijgen is zeer waarschijnlijk slecht theater, de schuldige zoeken en de fouten verdoezelen. Het worden gouden tijden voor communicatiespecialisten.
Het zal u ook niet verbazen dat mijn blijk van empathie zich beperkte tot het leggen van een boeketje bloemen op de dorpel van een thuisverpleegster. Een van de vele duizenden.
Nieuw in onze bibliotheek
Er zijn nog belangrijke zaken die door het Covid-19-virus de media niet halen. Lees eens deze bijdrage over 'Het Gelijk van Rik Torfs'.
Veel leesplezier.
Pjotrs Dwarsliggers
