De invloed van de 'Algemene Wil' wordt met de digitalisering iedere dag groter en schaadt de rechten van het individu. De gevaren voor het individu om de DNA-gegevens hieraan toe te voegen zijn niet gering.
'1984' is een meesterwerk van Georges Orwell waarin hij de mensheid wil waarschuwen voor een Big Brother die alles ziet of hoort, Big Brother is watching you, anders gezegd een totalitair regime. Hij had het Nazi-regime van Hitler en het communistische regime van Stalin duidelijk voor ogen. Beide politieke zienswijzen vonden hun politiek-filosofische oorsprong bij Jean Jacques Rousseau (zie ook 'Locke versus Rousseau'). Ons democratisch bestel is daar evenwel ook op gebaseerd. Regeringspartijen, zeg maar de 'Algemene Wil', beweren meer dan ooit te wat goed is voor de burgers, echter zonder hen ook maar hun mening te vragen. Maar blijkbaar heeft niet enkel de uitvoerende macht hier geen problemen mee.
DNA-monsters
Het was me wel het weekend van Big Brother. Procureur-Generaal Yves Liégois wil een mega-DNA-database uitbouwen (dS 16/11/13). Ieder pasgeboren kind of immigrant dient een DNA-staal te geven (zie ook 'Veel DNA profielen of niet'). Zo kan de justitie (van Big Brother) de burgers beter beschermen. Echter wat ben je ermee indien een uur later de criminelen terug op vrije voeten zijn wegens procedurefouten?
Maar volgens Liègeois: 'Voor die bescherming moet je iets durven prijs te geven. Onze privacywetgeving gaat veel te ver. Uiteraard moeten er strikte wettelijke criteria komen over het gebruik van DNA-gegevens.' Deze zin zou goed gestaan hebben in 1984 van Georges Orwell.
Maar wat is DNA volgens wikipedia? Desoxyribonucleïnezuur, afgekort als DNA, is een biochemisch macromolecuul dat fungeert als belangrijkste drager van erfelijke informatie in alle bekende organismen en virussen (met uitzondering van RNA-virussen).
Laten we effe stilstaan bij erfelijke informatie, dit is heel wat meer dan een vingerafdruk. Een deel van (de informatie over) uzelf zit in de DNA vervat. Met de actuele mogelijkheden van de Informatie en Communicatie Technologie (ICT) is het mogelijk om grote databases en massa bestanden te analyseren om hieruit afgeleide informatie te distilleren die relevant is voor onderzoek.
Allicht is dit niet de bedoeling van de procureur-generaal. Hij ziet het enkel als nuttig hulpmiddel voor de identificatie van mogelijke misdadigers. Voorstanders van een DNA-databank geven een bijkomend element, namelijk het kan ook de onschuld van iemand bewijzen. Juist, maar als iemand zijn onschuld kan bewijzen via zijn DNA, dan zal hij dit vandaag ook wel (vrijwillig) geven.
Overheid betrouwbaar?
Een database staat tegenwoordig niet alleen. Het moet door verschillende diensten uit verschillende netwerken benaderd kunnen worden, met andere woorden deze database kan gehackt worden. Bovendien weet je ook nooit wie aan de macht zal komen in dit land en wat ze in naam van de Algemene Wil willen doen met die gegevens. Of er is weer een aanslag als 9/11 maar dan in Europa, en om reden van veiligheid legt de EU de lidstaten op om DNA-gegevens uit te wisselen. Zo werd in 2001 in de Verenigde Staten de Patriot Act gestemd; de wet heeft als doel meer mogelijkheden te geven aan de Amerikaanse overheid om informatie te vergaren over en op te treden in geval van mogelijk terrorisme (Politieke macht: het gevecht om de memen). Zo kan de Amerikaanse overheid Amerikaanse bedrijven verplichten om gegevens op hun computers (zelfs in het buitenland) aan de Amerikaanse overheid te geven. De grootste kritiek is, ja wel, de schending van de privacy en de rechten van de (individuele) burgers. Maar ofschoon in het land waarvan de politiek-filosofische basis die van Locke is, heeft Rousseau met zijn 'Algemene Wil' hier wel gewonnen. Ter herinnering, landen wiens staatsbestel steunt op de filosofie van Locke hechten meer belang aan de individuele vrijheden en de bescherming daarvan.
Wat moet je dan denken van landen als Frankrijk en België die het gedachtegoed van Rousseau aanhangen? In deze landen domineert eerder het gelijkheidsideaal van Rousseau. Zeker in de strakkere varianten daarvan leidde dat echter al eens tot een brutale dictatuur die deze gelijkheid met harde hand en in vele maatschappelijke vlakken wou doordrukken.
ICT veilig?
Zoals reeds vermeld, is de kans op hacking niet onbestaande omdat verschillende diensten uit verschillende netwerken toegang tot de DNA-databank dienen te hebben. Belgische overheden bleken de laatste maanden dikwijls door de mand te vallen inzake ICT-beveiliging. Denk aan de cyber-inbraken bij de eerste -minister en Belgacom.
De bescherming van vertrouwelijke gegevens bleek hier uitermate amateuristisch. Dat hangt waarschijnlijk samen met een zwakke beveiligingscultuur in openbare diensten, met een veel te zwak strategisch management in onze overheid – dat het belang ervan niet inziet – en met misprijzen van veel politici voor de kwaliteit van de openbare dienstverlening. Al snel zullen Cloud Computing en Big Data de kop opsteken. Fantastische tools in ICT, maar de veiligheid is wel het grootste probleem, zowel technisch als juridisch. En vergeten we niet : a fool with a tool stays a fool, … and becomes even a bigger, more dangerous fool.
Waarschuwing
Ongetwijfeld bedoelen Procureur-generaal Liégois en andere aanhangers bij justitie en politie het wel goed, maar de gevaren van misbruik door criminelen en door de overheid mogen niet genegeerd of ontkend worden. Het kan niet de bedoeling zijn een Big Brother te creëren.
De slachtoffers en de personen die gerechtigheid willen, zijn beter af met een goed functionerende justitie die efficiënt en effectief kan onderzoeken, vervolgen en rechtspreken dan een vierkant draaiende justitie met een super DNA-databank die een aanfluiting van de rechten van de burger is. A fool …
Dwarsligger
