Onze correspondent in China: Wat we van Tom Waes te zien kregen heeft nauwelijks iets te maken met dat land.
Tom Waes is zoals zovele andere westerlingen naar China vertrokken met alle vooroordelen en clichés die we hier elke dag horen en lezen over China. Die moesten en zouden met alle geweld door zijn reportage bevestigd worden, zo mogelijk nog met een scheutje er boven op. Zijn opzoekingswerk vooraf was blijkbaar enkel gefocust op de rariteiten, op de dingen die plezant zijn, gemakkelijk verkopen en in hapklare brokjes.
Wie zijn Chinese gids in het oog gehouden heeft, die heeft het gemerkt. Ze had de bedoelingen van Tom al snel begrepen, ik zag ze denken: ach, ik word hiervoor betaald, straks heb ik mijn geld, op naar de volgende onnozele westerling.
Tom Waes heeft de curiosa in China in beeld gebracht. Wie gehoopt had om iets over het China van 2017 te zien, die was eraan voor de moeite.
“Why don’t you have a real toilet?”
Enkele weken geleden had ik een Chinees gezin op bezoek bij mij thuis in Vlaanderen.
Ik ken de man al van toen hij nog student was aan de Nanjing universiteit. Hij leidt intussen een bedrijfje voor mechanische onderdelen voor automatiseringssystemen in Changzhou.
Changzhou is een tier3 stad van 4,5 miljoen inwoners, kort bij Nanjing. Het Bus Rapid Transit systeem is er in grote, rode letters aangegeven met BRT, maar heeft behalve de kleur, verder niks te maken met onze nationale staatsomroep.
Changzhou is vooral bekend voor zijn 恐龙园 (Kǒnglóng Yuán) het dinosaurus park. In 1996 heeft men daar een Sinosauropteryx opgegraven en sindsdien nog andere dinosaurus-soorten. Met kleurrijke kopieën al die opgegraven skeletten heeft men in 2001 een themapark gebouwd en omdat men er (niet enkel) een commercieel attractiepark van wilde maken, kwamen er ook wetenschappers aan te pas om een onderzoekscentra op te richten.
Mijn goede vriend Chen Jie (prof. paleontologische antropologie aan de Nanjing uni) kreeg de leiding over het project. Ik heb haar toen in zeven haasten een cursus Project Management, “the human aspects” gegeven.
Het dino onderzoekscentrum is gefinancierd door een Duitse stichting met geld dat nog in kas was na de “würdigen Schlussstrich” onder de Wiedergutmachungszahlungen van WOII.
In die stad wonen ze dus. Hier in Vlaanderen op bezoek voor een eerste oriëntatie ter voorbereiding van een investering. Ze waren al naar Brussel geweest voor ze bij mij op bezoek kwamen. Moeder afkomstig van Shandong provincie, twee dochters van 5 en 8 jaar. Bij de taart en koffie babbel vertelden ze ronduit over hun leven in China, de twee dochters spraken beter Engels dan een gemiddelde Vlaamse middelbare school student. Moeder was duidelijk een echte tiger-mother (1): de kinderen wilden enkel warm water drinken, geen frisdrank en van de fruittaart mochten ze, op bevel van moeder een spietje van 2 cm eten. Toen de jongste terugkwam van de wc vroeg ze me hardop “Why don’t you have a real toilet?” (Wie al eens in Japan geweest is, weet precies waarover ze het had) Vader glimlachte, moeder zat er een beetje verveeld mee.
Blijkbaar heeft vandaag de Chinese middenklasse, ook in tier3 steden ver van de oostkust, in hun luxeappartement een elektrisch douchetoilet. Dat hebben wij hier niet.
En blijkbaar krijgt de jeugd nog altijd, ondanks de luxe, een Spartaanse opvoeding. Hier niet.
Maar dat soort zaken, dat hebben we van Tom Waes niet mogen vernemen.
De drieklovendam
In 2002, kort voor de dam gesloten werd, ben ik van Chongqing naar Yichang gereisd. Ik ben toen afgestapt in heel veel steden en kleine dorpjes langs de Yangtze, ook in de 3 gorges geweest om te zien hoe de vissers daar leefden.
Bijna alle bewoners langs de rivierbanken van de Yangtze waren al verhuisd naar hun nieuwe woningen hogerop. Kort na 2002 hebben ze het stuwmeer laten vollopen waarbij alle oude dorpen en steden onder water gekomen zijn. Ik was daar net op tijd, later heb ik vernomen dat de boot waarop ik zat, als laatste door de overblijvende opening in de dam gevaren is. Enkele weken nadien in Guangzhou, zag ik op TV dat ze met veel spektakel de dam definitief aan het afsluiten waren.
18.10.2002
In Fengdu was iedereen al verhuisd, ze waren daar met man en macht van alles
(meubels, oud ijzer en baksteen) aan het recupereren.
De oude stad was al bijna helemaal afgebroken.
19.10.2002
Op de voorgrond de afgebroken huizen.
Hogerop, de nieuwe appartementsgebouwen.
19.10.2002
De witte borden geven aan op welke datum het water
tot welk niveau zal stijgen (ondertussen al gestegen is).
De dam op 20.10.2002.
Bijna klaar. Het achterste, vijfde segment moest
toen nog afgesloten worden.
De verhuis van honderden steden en dorpen
Ik kan je verzekeren dat al wie moest verhuizen een nieuw huis of appartement gekregen heeft. Geheel gratis, een dikke vergoeding daar boven op én nieuw werk. Al wie ik toen gesproken heb was heel tevreden over de regeling. Sommige van hun heb ik later ook nog gezien. Ze zijn er financieel zeker niet op achteruitgegaan. Dat geldt trouwens voor al mijn kennissen die ooit onteigend geweest zijn, ook elders in China. De ouders van Lei (in 2001 een Chinese studente in Leuven, ze woont nu in Oostende) hebben sinds de onteigening van hun huis in Shanghai al 5 huizen en appartementen kunnen kopen, verspreid over heel China.
In China hebben ze heel gewiekste 碰瓷 pèngcí (“porselein aanrakers”) Die zorgen er wel voor dat al wie onteigend wordt meer krijgt dan de werkelijke waarde van zijn huis. Meestal zijn het deze pèngcí die voor de camera's van westerse journalisten komen uitleggen hoe slecht de arme boeren behandeld worden bij de onteigening voor nieuwe infrastructuurwerken. Dat gaat er bij de onnozele westerlingen als koek in.
Het hele "incident - interview" in de dam met de onervaren, stuntelige Chinese ingenieurs en de "vragenlijst vooraf" daar heb ik mijn twijfels over. Het komt mij heel on-Chinees over. Ik heb zo een vermoeden dat dit ofwel door Tom Waes uitgelokt is (in pure Tom Van de Weghe - stijl) ofwel helemaal opgezet is met acteurs (zoals Van de Weghe soms ook deed in China!) Tom & Tom, ze zijn geslaagd in hun opzet: de gemiddelde Vlaamse kijker heeft het goed ingeprent gekregen: China, dat is het land van de heimelijke knoeiers.
Volksverhuizings-sociologie
In Yichang is destijds een faculteit aan de universiteit opgericht die zich uitsluitend bezighield met de sociologische gevolgen van de dam. Destijds bij de oprichting hebben ze toen lesgevers verzameld uit alle uithoeken van de wereld, o.a. uit Canada en Japan. Intussen 15 jaar later is daar zoveel kennis en ervaring verzameld dat die kennis voor veel geld verkocht wordt over de hele wereld. Chinese consultants gaan nu met die kennis naar India, Brazilië en Egypte, overal waar grote infrastructuurwerken de verhuis van steden of dorpen noodzakelijk maakt.
Natuurlijk zijn er protesten geweest. Volop. Chinezen komen op straat voor de minste wrijving of ongenoegen. In China wordt er, veel vaker dan in Vlaanderen, op straat gedemonstreerd. Die straatprotesten ontstaan meestal spontaan, zonder voorbereiding of officiële aanvraag en zonder medeweten van de overheid. Ik heb zelf in mijn eigen straat talloze demonstraties zien ontstaan en uitgroeien tot grote manifestaties. Aan twee protestacties heb ik zelf deelgenomen.
De demonstraties i.v.m. de volksverhuizingen en onteigeningsvergoedingen voor de drieklovendam heb ik zelf niet gezien of meegemaakt. Maar als ik die vergelijk met de talrijke demonstraties die ik zelf wel gezien (en aan meegedaan) heb, dan kan ik mij dat wel voorstellen. Daar zullen ongetwijfeld ook wel pèngcí bij betrokken geweest zijn.
Protestacties en straatdemonstraties in China
Op de foto hiernaast zie je een demonstratie in mijn straat. De foto heb ik van uit mijn raam genomen. Ik heb zelf aan die protestactie deelgenomen. De bewoners van het gebouw op de hoek van Lingling lu en Dongan lu hadden overlast van de werken voor de bouw van het nieuwe metrostation voor lijn 7. Ze hadden trillingen en scheuren in hun appartementen.
De foto met het bebloede been was van een vrouw die dat met opzet gedaan had om in het nieuws te komen. Ze hebben haar met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht! Een ervaren professionele pèngcí. In de vroege vooravond was ze al terug; haar doel was bereikt: twee journalisten van kranten hadden een artikeltje geschreven en de lokale TV had haar geïnterviewd. Er werd voor haar een extra omhaling gedaan onder de demonstranten.
Op bijgaande foto zie je zo een pèngcí. Ze is onder/voor de bestelwagen gaan liggen om een ongeval te ensceneren en op die manier een vergoeding te krijgen. De "street police" heeft, terwijl ze daar onder die auto misbaar lag te maken, een tijdlang onderhandeld, ze wou er niet onderuit komen. Uiteindelijk hebben ze haar dochter laten komen. Die heeft haar moeder overtuigd om er onderuit te komen. Intussen had iedereen al gezien dat ze toneel aan het spelen was.
Niets is wat het op het eerste zicht lijkt in China
In het tweede deel van reizen Waes is Tom in de richting van Tibet getrokken. Opnieuw moesten met alle geweld de clichés bevestigd worden.
Tibet, de andere kant van het verhaal:
Tibet is na verschillende invasies door de Mongolen uiteindelijk geannexeerd, werd deel van het Mongoolse rijk in 1240. Hetzelfde lot onderging ook China: Genghis Kahn had kort daarvoor de Westelijke Xia (China) en de Jin dynastie (China) onderworpen. In 1279 was ook de Song dynastie in handen van de Mongolen gekomen.
Genghis Kahn en zijn zonen/opvolgers hebben in heel Eurazië een nooit geëvenaard bloedbad aangericht. In China hebben ze tussen 1195 en 1235 de bevolking gereduceerd van 50 miljoen tot 8,5 miljoen.
Kublai Kahn, kleinzoon van Genghis stichtte de Yuan dynastie, die heerste over heel China, inclusief Tibet. Kublai Kahn heeft nog tijdens zijn bewind de Chinese cultuur en politieke gebruiken aangenomen en zijn eigen Mongoolse taal en cultuur ondergeschikt gemaakt aan de Chinese.
Na de Yuan dynastie kwam de Ming dynastie (1368 – 1644/1683) en daarna de Qing dynastie (de Mantsjoes) tot de grote chaos en val in 1912. Al die 7 eeuwen was Tibet bij China, net zoals vele andere (destijds door de Mongolen veroverde) omliggende gebieden. In de begindagen van de Chinese Republiek (de periode vanaf 1912 met Sun Yatsen, de warlords, de fake-keizers, militaire leiders, de opstanden, hongersnood en de grote ontreddering) hebben een aantal gebieden en vazalstaten zich losgewerkt van China. Zo ook Tibet.
Bij de terugtrekking van de Guómíndǎng (Kuomintang) naar Taiwan in 1949 en de stichting van de Volksrepubliek China zijn de Communisten van Mao Zedong met het Volksbevrijdingsleger Tibet binnengetrokken in 1951. Tibet werd, na 40 jaar feitelijke onafhankelijkheid, terug deel van China. Mao beloofde hun wel onafhankelijkheid, maar had het later enkel nog over autonomie.
Vandaag heeft China, naast de twee SAR’s (Special Administative Regions) Hong Kong en Macau, vijf AR’s (Autonome Regio’s):
| Administrative Division / | Cultuur | Taal | Inwoners (2010) |
| Zhuang | Guǎngxī Zhuàng | 46 026 629 | |
| Mongools | Nèi Měnggǔ (Mongools) | 24 706 321 | |
| Xīnjiāng Wéiwú (Ugur) | 21 813 334 | ||
| Hui Moslims | Chinees | 6 176 900 | |
| Tibetanen | Xīzàng Zìzhìqū (Tibetaans) | 3 002 166 |
Wat Tom blijkbaar niet wist
De Tibetanen krijgen onderwijs in hun eigen taal, het Tibetaans Boeddhisme wordt geen strobreed in de weg gelegd, er worden zelfs tempels opgericht buiten Tibet. En China investeert miljarden in de infrastructuur in Tibet.
Alle westerse bronnen, inclusief Wikipedia, de websites van de Tibetaanse actiegroepen, de steungroepen voor de Dalai Lama, de websites en blogs opgezet door mediagroepen van George Soros, radio en TV stations, gesponsord door de NED en alle anderen zingen unisono hetzelfde verhaal. Nergens komt de visie van de Tibetanen of Chinezen aan bod.
De NED (National Endowment for Democracy) een Amerikaanse fake-NGO, meestal de “CIA2” genoemd, steunt 11 politieke actiegroepen in Tibet. (2) De Dalai Lama leeft en reist met NLD sponsering. (3) Ook buiten Tibet zijn er een aantal actie- en lobbygroepen die gesponsord worden door de CIA of de NED. (4) Zonder de CIA/NED zou er geen onrust zijn in Tibet.
De CIA past in Tibet dezelfde strategie toe als destijds in de ex-Oostbloklanden: door het ondersteunen van binnenlandse politieke actiegroepen sociale opstanden uitlokken en op die manier een land losweken uit de invloedsfeer van een concurrerende grootmacht. Dat gaat om diverse redenen niet lukken met Tibet. In China zijn ze zich heel goed bewust van de destabilisatiepogingen van de CIA. De eenheid van het land is in China een heilig principe, als het moet, dan wijkt daarvoor zelfs de economische ontwikkeling. Bovendien heeft de CIA hier niet een verzwakte tegenstander voor zich (zoals destijds met de USSR) maar een economisch steeds sterker wordend China.
Half werk, slecht voorbereid en naast de waarheid
Tom Waes en zijn productieploeg hebben hun opzoekingswerk bijzonder slordig uitgevoerd. Op een moment beweerde Tom “dat de Chinezen aan een bepaalde plaats de naam Shangri-La gegeven hebben” Wellicht heeft hij Lost Horizon by James Hilton nooit gelezen of wist hij ook niet waar “Shang” precies was, ook niet dat “ri” berg betekent in het Tibetaans.
Even daarvoor hoorde ik “dat in China de minderheden onderdrukt worden”! Hoe verzint hij het? Alle minderheden krijgen onderwijs in hun eigen taal. Ze waren al van in het begin vrijgesteld van de één-kind-politiek. Ze krijgen volop investeringssteun voor infrastructuurwerken in hun AR’s.
Toegegeven: de jeugd, die ziet betere kansen als ze standaard Chinees spreken, die trekt naar de grote steden aan de Oostkust, de kleinkinderen spreken vaak de lokale dialecten niet meer. En inderdaad, de IS’sers in Xinjiang, die worden zonder pardon opgespoord en gevangengezet. En ook toegegeven: moslims zijn niet de meest geliefde minderheid in China. Heeft Tom dan niet geprobeerd om met iemand van de Guangxi Zhuang minderheid te spreken in Kunming ?
Daarna de vraag aan een Tibetaan wat er op zijn identiteitskaart stond. “Tibet of China ?”
China natuurlijk. Net zoals wij in Vlaanderen niet het recht hebben “Vlaming” op onze ID kaart te zetten of “VL” op de nummerplaat van onze auto. (De Tibetanen hebben auto-nummerplaten in hun eigen Tibetaans schrift)
Wellicht heeft Wendy, zijn lieftallige gids, al kort na hun vertrek de autoriteiten ingelicht nadat ze gemerkt heeft wat de echte bedoelingen van Tom waren. Vandaar het “vragenlijstje”-incident in de dam en de begeleider die klaarstond toen ze het Songzanlin klooster wilden bezoeken. Vreemd dat alle andere toeristen zonder beperking het klooster mochten bezoeken, maar dat Tom Waes met zijn ploeg er niet in mochten. Zou het kunnen dat zijn provocatieve Tom Van de Weghe-stijl daar voor iets tussen zat?
方腾波
Frans Vandenbosch
Voetnoten
Tiger mother
https://en.wikipedia.org/wiki/Tiger_mother
NED 2014 Annual report on Tibet
http://www.ned.org/region/asia/china-tibet-2014/
Tibet, The Dalai Lama and the National Endowment for Democracy
https://shugdensociety.wordpress.com/2010/07/07/the-dalai-lama-and-the-national-endowment-for-democracy/
An analysis conducted in 1999 (during the Clinton administration) offers a glimpse of the NED’s role behind a long list of “democracy” fronts — including Tibet independence
